Op 5 mei, Bevrijdingsdag was het 80 jaar geleden dat Hitler-Duitsland capituleerde in Nederland. Op 8 mei eindigde de Tweede Wereldoorlog in Europa. In de afgelopen 80 jaar was er in West-Europa geen oorlog, maar de meeste landen waren wel zo nu en dan en deels via de Verenigde Naties betrokken bij oorlogen, ook Nederland. Denk aan de onafhankelijksoorlog of Berciap in Indonesië. In voormalig Joegoslavië was er in de 90-er jaren een wrede burgeroorlog. En sinds 2014 is er oorlog in Oekraïne.
Er is ook een enorme wapenwedloop geweest, die in de 80-er jaren tijdens de Koude Oorlog op zijn hevigst was met de voorgenomen plaatsing van middellangeafstandsraketten met kernladingen (VS: kruisrakketten en perching-2, Sovjet-Unie: SS20).
De Vredesbeweging was toen op zijn sterkst. Na 1990 kwamen er perestrojka en glasnost met Michail Gorbatsjov. Een periode van ontspanning trad in. Vladimir Poetin en recent Donald Trump hebben de vredelievende sfeer weer doen keren in een nieuwe koude oorlog. Wat nu door bijna iedereen wordt omarmd is: ‘Si vis pacem, para bellum’, ofwel: ‘Als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog’.
Het regime van Hitler was alleen ten val te brengen door een enorm bloedige strijd. Voor de bevrijding van Nederland waren wij nagenoeg volledig afhankelijk van de hulp en inzet vanuit de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk (met Canada en Polen). Het regime van Bashar al-Assad is ten val gebracht door een rebellenleger.
De meeste oorlogen worden beëindigd door capitulatie en vredesonderhandelingen. Vreedzame omwentelingen zijn er ook geweest, doordat er toch interventies gebeuren door overleg (bijvoor-beeld het beëindigen van de Apartheid in Zuid-Afrika, of de burgeroorlog in Noord-Ierland).
Omdat Trump vindt dat de Europese defensie meer op eigen benen moet staan, wil de Europese Unie € 800 miljard gaan investeren in extra bewapening. De aankomende regering in Duitsland wil in tien jaar tijd € 500 miljard investeren in defensie en infrastructuur. Er zijn plannen om in ‘onze’ voormalige autofabriek in Born een grote productielocatie voor drones op te zetten met als argument: ‘Wij kunnen de werkgelegenheid goed gebruiken’.
En wij, burgers met onze wortels in de Vredesbeweging? Is hier een ‘bevredigend’ antwoord op? Of moet het pacifisme het voorlopig afleggen tegen de oorlogsdreiging? Is er geen alternatief voor deze miljarden verslindende wapenwedloop; geld waar zoveel goede zaken mee gedaan zouden kunnen worden? Blijven de Verenigde Naties een tandeloze tijger, niet in staat om enig gezag te doen gelden? Mag het Israël van Netanyahu zijn meedogenloze moordpartijen in Gaza ongestraft voortzetten? Resteert er voor vredelievende mensen alleen frustratie of kan de Vredesbeweging toch hoop én perspectief bieden op een meer vredelievende wereld? En is het een taak van de Vredesbeweging om ons voor te bereiden op een vreedzame samenleving na een oorlog? We proberen hier ook de ant-woorden van de huidige landelijke Vredesbewegingen PAX, Kerk en Vrede en Stop de wapenhandel in te betrekken.
