Het is donderdagavond in het Cultuurhuis. In het tjokvolle theatercafé worden in andere ruimten stoelen en barkrukken verzameld om alle bezoekers van een zitplaats te kunnen voorzien. Het barpersoneel krijgt geen moment rust en alle aanwezigen ogen goedgeluimd en vrolijk. Zodra iedereen uiteindelijk zit wordt het licht gedimd. Een enthousiaste presentator betreedt het podium, heet de aanwezigen welkom en al snel heerst er een uitgelaten sfeer die de komende twee uur onveranderd zal aanhouden. Humor in Heerlen is aan en Heerlen Mijn Stad-reporter Marco Smeets is ter plekke.
Stand-up comedy en Heerlen. De combinatie gaat alweer een tijdje mee. Het was Lex Nelissen die destijds in zijn Lexor theater aan de Willemstraat het podium ter beschikking stelde aan regionale talenten als Roger Lataster en Raymond Clement. In 2000 vond daar ook het eerste Parkstad Cabaret Festival plaats, destijds een primeur voor Limburg. Het festival werd later voortgezet in het Cultuurhuis en vond jaarlijks plaats tot en met 2016 maar verder was het comedy-aanbod schraal. En dat gold volgens Humor in Heerlen-organisator én comedian Arjan Evertz niet alleen voor zijn geboorteplaats Heerlen: ‘Ik reisde destijds stad en land af op zoek naar speelplekken en het viel me op dat er in Zuid-Limburg vrij weinig te doen was. Zeker voor beginnende of minder bekende comedians waren hier geen of weinig podia.’ Arjan besloot daarom in 2017 een comedy café op te zetten in Café Pelt maar dat trok amper publiek. ‘Ik vond dat er iets moest veranderen en ben daar met Cultuurhuis Heerlen over gaan praten. We zijn toen met de formule begonnen van vier startende comedians en één headliner, dat was vaak een bekende Limburger of een buutteredner. Langzaamaan groeide het publiek meer richting stand-up comedy.’
De eerste Humor in Heerlen vond plaats in november 2018, met Lex Nelissen als presentator. Het was ook het debuut van Sjoerd Janssen, die inmiddels is uitgegroeid tot één van de topcomedians in Nederland. Met uitzondering van de coronaperiode keerde het festival maandelijks terug en de opzet is al die tijd nagenoeg onveranderd; een mix van jong en oud, startende talenten en ervaren comedians uit heel Nederland en België. En aan nieuw talent is er blijkbaar geen gebrek: ‘Aanwas is er voldoende. Sterker nog; ze schieten als paddestoelen uit de grond. Er zitten echt parels tussen en als wij die een podium in Heerlen kunnen geven dan zien de mensen wellicht een nieuwe Hans Teeuwen of Claudia de Breij.’
Over de programmering hoeft Arjan zich voorlopig dus geen zorgen te maken, al blijft de regionale aanwas een beetje achter: ‘Helaas zijn er in Limburg niet veel comedians. Dat komt omdat vooral de buutterednerwereld aantrekkelijker is om in te spelen. Dat leeft hier gewoon meer. Als je écht in de wereld van de comedy wil doorbreken moet je namelijk flinke afstanden rijden en speel je vooral in het begin voor niet meer dan een paar consumptiebonnen. Maar er zijn wel een aantal aanstormende talenten. Rene Lataster bijvoorbeeld, de broer van Roger, en Rida Abouhayan uit Roermond. Vooral die laatste gaat groot worden. Trust me!’
Arjan is naast organisator en presentator zelf vooral óók comedian. In 2017 stond hij in de finale van het Utrechts cabaret festival, een jaar later was hij finalist bij de internationale lachwedstrijd HACCULCUP en won hij de publieks- en juryprijs op het Krimpenerwaard cabaret festival. Twee jaar geleden werd Arjan eerste bij de Comedymatch in Eindhoven. Momenteel werkt hij in zijn woonplaats Kerkrade aan zijn tweede cabaretprogramma Ayahuasca. “Ik woon in Kerkrade maar ik blijf een echte Heerlenaar. In mijn eigen show grap ik wel eens over het moeilijk verstaanbare Kerkraadse dialect of over mijn aversie tegen carnaval. Maar boven de rivieren denken ze nog wel eens dat ik Belg ben. Terwijl ik in België uiteraard steeds “die Hollander” ben.’
Het Humor in Heerlen-concept wordt inmiddels 25 kilometer noordwaarts ook uitgerold onder de naam Humor in Sittard. Het Comedy Festival Zuid-Limburg, waarbij Arjan eveneens betrokken is, kent buiten Heerlen en Sittard ook edities in Geleen en Landgraaf. Ondanks de geringe onderlinge afstanden zijn de verschillen qua belangstelling en publieksreacties groot.‘Vaak hoor ik van andere comedians dat Limburg moeilijk is om in te spelen. Dit komt wellicht omdat wij wat terughoudender zijn. Maar Heerlen is daar dé grote uitzondering op. Men lijkt cultureler ingesteld en het theater wordt daar echt omarmd. In Sittard merk je vaak dat je wat harder je best moet doen om mensen te laten lachen. Dat wil niet zeggen dat ze in Heerlen overál om lachen. Als het slecht is dan zwijgen ze net zo hard.’ Aldus Arjan. En blijkbaar bestaat er ook zoiets als Heerlense humor: ‘Het mag hier iets harder en met een hoge grapdichtheid. Ik denk dat wij best open minded zijn. In Sittard zit meer een theaterpubliek dat graag cabaret ziet met wat meer kleinkunst.’
Ook huisfotograaf Mikel, die er vanaf de eerste editie bij is, ziet duidelijke verschillen: ‘Ik ben op veel plaatsen geweest. Het hele land door. Het is iedere keer en overal anders maar in Heerlen is het altijd heel gezellig. Ze houden van lachen. Ik kan het niet vergelijken met de Randstad. Dit is veel intiemer.’
De Vlaamse comedian Jo de Rijk is bekend van de Belgische en Nederlandse tv en heeft zojuist opgetreden met zijn kip Curry. Hij is ronduit lovend over het festival: ‘Ze lachen hier makkelijk en snel en blijven wanneer het nodig is ook aandachtig. Het is één van de leukste zalen die ik in lange tijd heb gedaan. Leuk publiek, leuke setting ook en een perfecte organisatie. Hier zijn de mensen gezellig en warm.’ Zijn collega Arian Compen, die naast comedian ook tonprater oftewel een Brabantse buutteredner is, is het met hem eens: ‘Ik vind het hier heel lief publiek. En er wordt goed gelachen. Het is fijn omdat ze in dingen meegaan. Ik kom ook op plekken waar mensen achterover gaan zitten en zeggen “ik heb hier voor betaald dus laat nou maar eens zien dat je grappig bent!” Dan is het gedoemd om te mislukken. Maar hier is het publiek dankbaar. Ik kom hier graag.’
Dat het publiek in Heerlen warm loopt voor comedy blijkt uit de bomvolle zaal tijdens de laatste editie. En dat is al een tijdje zo. Arjan: ‘Voor de coronaperiode was het al heel druk. We waren bang dat het daarna een beetje zou inkakken maar dat valt dus reuze mee. Stiekem hopen we soms dat we naar de grote theaterzaal hierboven kunnen maar hier onder is het stand-up comedy gevoel veel beter. Boven moet je het, denk ik, theatraler gaan maken. Dus of dat nou zo’n goed idee is…’
Het publiek bestaat vanavond deels uit trouwe klanten maar er blijken ook veel bezoekers voor het eerst aanwezig te zijn. De nieuwkomers zijn er veelal speciaal voor het programma, de oude garde roemt vooral de sfeer en diversiteit van het aanbod. Zo ook Chantal en Renée: ‘Het is hier altijd een gezellige avond en de afwisseling spreekt ons aan. De artiesten hebben allemaal een eigen stijl en invalshoek. We kwamen eerst ook wel eens in de schouwburg maar dat is toch meer cabaret.’ Ook overbuurvrouw Monique is een vaste klant en niet omdat het zo dichtbij is: ‘Ik kom specifiek voor deze comedy avond. Al zo vaak dat het niet op twee handen te tellen is. Vanwege de verscheidenheid aan comedy en ook omdat mensen hier de kans krijgen om op een podium te staan. En het is voordelig. Het is een goedkoop avondje uit.’
Volgens Mikel is het succes van het festival ook deels te danken aan de locatie: ‘Ik was al bij de eerste editie van het comedy café. Daar zaten we met vijf bezoekers in café Pelt. In het Cultuurhuis ontstond er al snel een duidelijke groei. Het aantrekkelijke aan deze locatie is dat ze heel knus is. Het is tegelijkertijd een café én een klein theater. Er is intimiteit, je kunt terugpraten naar de comedians. Het is heel toegankelijk.’
De eerstvolgende editie van Humor in Heerlen is een bijzondere, het is dan namelijk ladies night. Een avond met een geheel vrouwelijke line-up. Op veler verzoek. ‘We doen dit nu al een tijdje en het begon sommige mensen – vooral vrouwen – op te vallen dat de line-up vaak alleen uit mannen bestaat. Het aanbod aan mannen is nu eenmaal groter. Maar ik zag dat er in Nederland en België in comedy clubs soms ladies nights worden gehouden, dus ik dacht waarom niet? De dames doen echt niet onder voor de mannen.’ Dat laatste wordt ook onderstreept door Arian: “Ik zie regelmatig vrouwen optreden en ook keigoeie.’
Tijdens de Heerlense ladies night is de uit Utrecht afkomstige comedian Maartje Mikx de MC, oftewel Master of Ceremonies. Dat betekent dat ze op humoristische wijze de avond aan elkaar praat en de artiesten aankondigt. Volgens haar is zo’n avond er niet omdat het voor vrouwen lastiger is om aan de bak te komen maar voorziet ze wel degelijk in een behoefte: ‘Ik ervaar genoeg kansen om op te treden. Hoe beter ik word hoe meer speelplekken ik krijg, dus wat dat betreft niets te klagen. Maar je ziet toch nog regelmatig een comedy line-up met alleen maar mannen. Vrouwen in het publiek zijn dat steeds vaker zat. Ze willen ook verhalen vanuit het perspectief van een vrouw horen. En af en toe een ladies night is voor ons vrouwelijke comedians ook wel erg leuk en gezellig. Dan is de sfeer backstage net even wat anders.’
Overbuurvrouw Monique maakt het allemaal niet zo heel veel uit: ‘Comedy is altijd gezellig of er nu een man of een vrouw staat.’
Tijdens de Ladies Night pakt Humor in Heerlen uit met een sterk programma. Naast de genoemde Maartje Mikx zijn er optredens van de Vlaamse Lunatics Comedy Awards-finalist Marlkies Verschueren, haar talentvolle landgenoten Kathleen Peters en Katrien VDP en Rowen de Heij uit Utrecht. Headliner is niemand minder dan de Amsterdamse Desta Jong. Desta is één van de grootste nieuwe talenten in het stand-up comedy circuit en staat bekend om haar rauwe en directe stijl. In 2020 was ze onderwerp van een tv-documentaire van de NPO. Maartje heeft er in ieder geval zin in: ‘Het zijn ervaren dames, allemaal met een heel eigen stijl. Dat gaat sowieso leuk worden, voor vrouwen maar zeker ook voor de mannen.’
De Humor in Heerlen Ladies Night vindt plaats op donderdag 8 juni in Cultuurhuis Heerlen. De avond begint om 20 uur en tickets zijn verkrijgbaar via cultuurhuisheerlen.nl.
Tekst: Marco Smeets
Foto's: Luc Lodder
