Op 28 maart 1997 zette de regionale bluesband Wicked Willy als eerste voet op het podium van een fonkelnieuw festival in Theater Heerlen. Het bleek de opmaat voor een mooie en succesvolle traditie die inmiddels niet meer van de Europese blueskalender is weg te denken. Na Wicked Willy volgde een indrukwekkende waslijst aan internationale bluesgiganten maar ook opkomende landelijke en regionale talenten werden nooit vergeten. Op zaterdag 18 maart viert de Southern Bluesnight haar 25-jarig jubileum met een indrukwekkend programma. Reden genoeg voor Heerlen Mijn Stad om iets meer over het festival te weten te komen. Marco Smeets dook in de historie van dit bijzondere evenement en zocht contact met de organisatoren van toen en nu.
Als we in de geschiedenis van het festival willen duiken kunnen we niet om John Hendrix heen. Hij is vanaf de eerste editie nauw betrokken als programmeur, presentator en promotor: “De kiem voor het festival werd al gelegd in 1995 toen mijn toenmalige dorpsgenoot Fiedel van der Hijden me vroeg voor medewerking aan het toenmalige Heineken Jazzfestival in Heerlen. Fiedel was al de drijvende kracht achter Cultura Nova en programmeur van het theater. Hij kende mij als fanatiek verzamelaar en concertbezoeker. Ons contact resulteerde die zomer in Heineken Jazz met als apotheose het optreden van Chicagobluesman Byther Smith op het Pancratiusplein. Smith werd begeleid door de toen prominente Nederlandse begeleidingsband van Dicky Greenwood.”
Het zou echter nog twee jaar duren voordat het festival in zijn huidige vorm het daglicht zou zien. De inspiratie daarvoor kwam uit Tiel: “Het idee om een indoor bluesfestival te organiseren leefde destijds al bij me en ik suggereerde daartoe de naam Southern Bluesnight. Dat was mede ingegeven en actueel omdat toenmalig theaterdirecteur Bas Schoonderwoerd daarvóór directeur was in theater Agnietenhof in Tiel, waar al een jaar of zes het bluesfestival An Evening With The Blues werd georganiseerd.” Maar het ging volgens medeorganisator van het eerste uur Jan Zimny niet helemaal zonder slag of stoot: “Bas reageerde negatief maar wij hebben hem ervan kunnen overtuigen dat een bluesfestival in het Heerlens theater toekomst zou hebben.” En dat is dus gebleken. “Blues was altijd wel muziek van de arbeidersklasse en Heerlen past daar perfect in met haar mijnverleden.” Aldus Les de Groot, de Benjamin van de stichting die sinds de 21ste editie bij het festival betrokken is en nog een andere reden weet voor het succes in Heerlen: “Heerlen is een perfecte plaats. Midden tussen andere steden als Sittard en Maastricht met Aken en Hasselt aan de andere kant van de grens is het centraal gelegen.”
Van 1995 tot de lente van 1997 werd er dus flink gelobbyd, werden sponsors geworven en festivals afgestruind ter inspiratie en om bands te boeken. John: “We bekeken de mogelijkheid om samen met Tiel en andere theaterbluesfestivals in de maartperiode bands te contracteren. Zo stond Kenny Neal, de bekende gitarist en telg uit een bluesgezin uit Baton Rouge Louisiana, al door de samenwerking met Tiel op de eerste Southern Bluesnight in 1997.” Nadat een aantal andere enthousiastelingen zich bij de organisatie voegde werd de eerste editie mogelijk gemaakt. Het bleek meteen een succes én er was al meteen een memorabele jamsessie: “Dat was een mooi moment. De spontane jam van Kenny Neal met Louisiana Red. Een jongeman die vol bewondering zo blij was om met de oude meester enkele nummers samen te kunnen spelen... De rest is history.” Die historie is terug te lezen via de website southernbluesnight.nl.
Dat de Southern Bluesnight na deze vliegende start een succes zou blijven was lang niet zo vanzelfsprekend omdat het genre een beetje op een zijspoor leek te zijn beland. Er kwam gaandeweg steeds minder aandacht voor blues en andere traditionele muziek via de mainstreamkanalen, die haar niet zelden als belegen en ouderwets terzijde schoven. Op de flank blijkt er echter nog een levendige scene en voldoende publiek te zijn. Giel Scholtes, die al vanaf de derde editie de pauzemuziek verzorgt, bevestigt dat: “Zeker weten. Als je ziet dat ons festival altijd uitverkocht of bijna uitverkocht is, ondanks dat er inderdaad weinig aandacht is op radio en tv. Maar er zijn best wel nog veel bluesprogramma's door het hele land op lokale zenders te horen en via internetradio.” Les deelt de mening van zijn collega: “Er is absoluut een levendige bluesscene. Kijk alleen al naar de grote bluesfestivals die er in Nederlands- en Belgisch Limburg zijn. De Southern Bluesnight, Blues Peer, Moulin Blues en Bluesrock Tegelen…” John slaat aan op de term belegen: “Blues is een totaal aan stijlen, zeer divers en zéker niet belegen. Het is en blijft een levende onderstroom van alle pop en rock. Een waar moederschip. Bedenk dat ook jonge bands als DeWolff inspiratie vonden in blues! Alleen al het feit dat de Southern Bluesnight al 25 jaar succesvol is zegt toch wel wat naar mijn idee.”
Naast DeWolff zien we in Heerlen en omstreken ook dat de blues en nog oudere verwante stijlen als ragtime en gospel muzikanten blijft inspireren. Robbert Duijf en Damien van Elburg maakten zelfs al de oversteek naar de Verenigde Staten. En wat te denken van Luca Holkenborg, die vorig jaar op het festival jamde met Chicagobluesman John Primer. Luca was toen 12 jaar. John zegt daarover: "Blues is breed qua stijlen en de invloed blijft. Uit gesprekken met groepen jongere bezoekers bleek een herwaardering en respect voor waar het toch allemaal vandaag komt. Luca heeft inmiddels een eigen bandje waarin jong en oud mooi samenkomen.” Maar leidt deze nieuwe aanwas dan ook tot jongere festivalbezoekers? ”Ieder jaar valt op dat er ook weer jongeren onder de bezoekers zijn. Maar blues en jazz blijven niches voor liefhebbers en dat is misschien maar goed ook.” Ook Les is positief gestemd: “De leeftijd is in het algemeen iets ouder maar er is voldoende jonge aanwas die ervoor zorgt dat het festival toekomstbestendig is.”
Naast het aanspreken van nieuwe generaties is het ook van belang dat het festival zich blijft onderscheiden van de concurrentie. Volgens Jan speelt de programmering daar een grote rol in: “John werkt meestal met een concept. Bijvoorbeeld een editie met veel zangeressen, mondharmonica, Chicago Blues, Delta Blues, et cetera. En wat zeer gewaardeerd wordt door het publiek is dat het geen modder aan de schoenen krijgt en het nooit regent. Blues in een paleisachtige omgeving, ook dat is typisch Southern Bluesnight.” John vult aan: “En onze kracht is ook diversiteit en aandacht voor de roots van de blues uit de jaren twintig tot en met zestig. De naam suggereert bovendien een link met de geboortegrond van de blues. Van southern USA naar southern Netherlands. Ik heb steeds geprobeerd om zoveel mogelijk namen te boeken die de roots respecteerden. Voor de ontwikkeling naar harde en commerciële bluesrock zijn er voldoende andere festivals.”
Inmiddels bestaat het festival dus een kwart eeuw en dat wordt gevierd met een jubileumprogramma om U tegen te zeggen. Met onder anderen een nazaat van één van de grootste en meest invloedrijke bluesmannen ooit. John: “We pakken extra uit met de exclusieve komst van de oudste zoon van Muddy Waters, Mud Morganfield met zijn Britse A Team. Dat zijn vijf topmuzikanten uit Londen en Manchester. Andere namen zijn Curtis Salgado, Sugar Queen, Phil Gates en nog veel meer. En speciaal voor deze jubileumeditie is een echte all star bluesband samengesteld uit de top van de Nederlandse scene.” Jan is vooral in zijn nopjes met Mud Morganfield: “Mijn eerste blues lp was: The Best Of Muddy Waters. Gekocht in 1967, wat moet ik dan nog zeggen?” Naast het jubileum markeert de aanstaande Bluesnight ook het afscheid van John Hendrix als programmeur en voorzitter van de onderliggende organisatie: "Vijfentwintig edities en in april 75 jaar op mijn eigen kalender geven de doorslag. Met pijn in mijn hart, dat wel."
Redenen genoeg dus om op 18 maart richting het Parkstad Limburg Theater te trekken. Mocht je toch nog twijfelen, knoop dat de woorden van Les in je oren: “Het is de ultieme avond uit!” Ook Jan heeft een boodschap voor de twijfelaars: “Het 25 jarig jubileum van de Southern Bluesnight maak je maar één keer mee en het wordt weer een feest dus mis het niet.” Giel gooit er tenslotte lachend nog een schepje bovenop: “Later kun je tegen je kinderen of kleinkinderen zeggen dat je bij dit legendarische jubileumfestival aanwezig was en dan voelt het bijna hetzelfde als dat je kunt zeggen dat je bij Woodstock bent geweest.”
Southern Bluesnight 2023 vindt op zaterdag 18 maart plaats in diverse zalen van het Parkstad Limburg Theater in Heerlen. De line-up bestaat uit Mud Morganfield, Hans Theessink & Big Daddy Wilson, Curtis Salgado, Goldwasser, Rannenberg & Wade, Giles Robson ft. Fat Harry and the Fuzzy Licks, Phil Gates, Sugar Queen & The Straight Blues Band, Toussaint’s Dutch Blues All Stars, The Blues Crew en Hipi-Kats. Meer informatie over het festival en de kaartverkoop vind je op plt.nl.
Tekst: Marco Smeets
Foto's: Giel Scholtes
