Hapje Heerlense historie #6: de culturele lente houdt aan!

Hapje Heerlense historie #6: de culturele lente houdt aan!

Hier krijg je de geschiedenis van Heerlen op een presenteerblaadje. Geen stoffige, dikke boeken met ellenlange teksten, maar in een paar minuten helemaal op de hoogte van wat er zich hier de afgelopen tweeduizend jaar heeft afgespeeld. In dit laatste hapje blikken we terug op de afgelopen twintig jaar, wanneer de stad opbloeit tijdens een culturele lente.

We waren gebleven bij Operatie Hartslag: eindelijk is er een grondige en effectieve aanpak voor de drugsoverlast in Heerlen. Er wordt gebouwd aan een fundament voor een veilige stad die weer kan opbloeien. Dat is ook wat er gebeurt, er wordt gesproken over de culturele lente van Heerlen. Het zijn geen loze woorden. Om je geheugen op te frissen staan hier enkele* hoogtepunten uit de afgelopen twintig jaar onder elkaar:

1999
De gemeente koopt het Glaspaleis en laat het grotendeels in de oude glorie herstellen. Tijdens de feestelijke opening in 2004 prijken de grote, rode letters van SCHUNCK weer op de gevels.

2005
Het Nederlands Mijnmuseum wordt opgericht door twee oud-koempels die het indrukwekkende verhaal van onze mijnbouw in de vergetelheid zien raken. In het voormalige schacht- en ophaalgebouw van de Oranje-Nassau I mijn geven oud-koempels rondleidingen.

2006
Poppodium NIEUWE NOR opent de deuren na een grondige renovatie en de uitbreiding met een popzaal voor 350 bezoekers achter het gebouw van IJzerwarenhandel Schmitz. Het poppodium is het eerste professioneel bemande poppodium van Zuid-Limburg.

2007

  • Parkstad Limburg Theaters in Heerlen heropent met de nieuwe LIMBURGzaal en het afsluiten van een ingrijpende verbouwing van bijna het hele theater.
  • Renovatie van het Cultuurhuis Heerlen (toen: Cultuurhuis Patronaat) en uitbreiding met een rechtervleugel geïnspireerd op oorspronkelijke, maar nooit uitgevoerde tekeningen uit 1921.

2008

  • Het pleinenplan is klaar waarbij het Pancratiusplein-Noord en -Zuid, het Wilhelminaplein en de Bongerd zijn opgeknapt. De hoogteverschillen van het Pancratiusplein zijn weggewerkt en het plein is klaar voor de vele evenementen die hier gepland staan.
  • Cultura Nova bestaat als sinds 1991, maar wordt een zelfstandig gerund cultuurfestival. In 2008 geeft het de street art in de binnenstad van Heerlen een flinke zet door het uitnodigen van de internationaal gerenommeerde kunstenaarstweeling Os Gemeos die ‘de vreemdeling’ Cultura Nova ofwel de gele reus achterlieten op het Schelmenhofje. Vanaf dit moment worden er jaarlijks een of meerdere straatkunstwerken toegevoegd in Heerlen tijdens het festival. Heerlen staat tegenwoordig bekend als één groot openluchtmuseum.
  • De eerste editie van het breakdancefestival The Notorious IBE, dat voorheen in Rotterdam plaatsvond, vindt vanaf 2008 zijn weg naar Heerlen en keert jaarlijks terug.

2010
De grootste renovatie van het Royal Theater tot dan toe vindt plaats. Het aantal stoelen wordt gehalveerd, maar het houdt een van de grootste schermen van Nederland.

2012

  • Het leegstaande, oude CBS-gebouw aan het spoor wordt opgekocht en omgetoverd tot een broedplek van ondernemerschap onder de naam Carbon6.
  • Heerlen organiseert in samenwerking met andere steden het WK Wielrennen. Heerlen zet zichzelf op de kaart als evenementenstad.

2015

  • Naar aanleiding dat het 50 jaar geleden was dat de mijnsluitingen werden aangekondigd stond de hele stad in het teken van het Jaar van de Mijnen. Meer dan 350 initiatieven en langetermijnprogramma’s namen Heerlenaren en andere bezoekers mee terug naar het mijnverleden.
  • Serious Request komt naar Heerlen. Het Glazen Huis verrijst naast het Glaspaleis op het Pancratiusplein. Rondom het Glazen Huis organiseert Heerlen allerlei activiteiten op heel veel plekken in de binnenstad, met als hoogtepunt een groots afsluitconcert op het Burgemeester van Grunsvenplein. De periode van Serious Request laat de Heerlenaar zien wat er allemaal mogelijk is in de stad.

2016

  • Parkstad, waarvan Heerlen het centrum vormt, wint een internationale prijs op het gebied van toerisme: de Tourism for Tomorrow Award, categorie 'Best Travel Destination in the World'. Met veel topattracties en Heerlen als culturele broedplek is Parkstad als toeristische bestemming enorm gegroeid.
  • Een topjaar voor de street art in de binnenstad. Een recordaantal murals wordt gerealiseerd, vooral in het gebied Willemstraat – Spoorsingel. Heerlen ontwikkelt zich tot muralhoofdstad van Nederland.
  • De vakjury van het Nationaal Congres Evenementen roept Heerlen uit tot Evenementenstad van het jaar. Het juryrapport luidt: “Volgens de vakjury is Heerlen een stad "die durft te kiezen voor een duidelijk en niet alledaags profiel. De stad werkt hard aan de toekomst en heeft het lef om zwakte om te zetten in kracht."

2018
Weinig Heerlenaren rouwen als het winkelcentrum de Plu aan de Promenade wordt gesloopt. Het maakt plaats voor een tijdelijke stadstuin met uitzicht op het Parkstad Limburg Theater. In de tuin ontspruiten allerlei leuke bewonersinitiatieven.

2019

  • In het nieuwgebouwde Maankwartier, de veelbesproken nieuwe stationsomgeving van kunstenaar Michel Huisman, wordt het nieuwe station van Heerlen feestelijk geopend. De opening is ronduit spectaculair met optredens en een optocht van Plasticiens Volants in samenwerking met Cultura Nova.
  • SCHUNCK Museum gooit hoge ogen met de tentoonstelling Basquiat, The Artist and His New York Scene. Deze Europese première van het vroege werk en leven van kunstenaar Jean-Michel Basquiat en zijn tijdgenoten wordt feestelijk geopend door Koningin Màxima.

2021

  • In 2013 ging IBA Parkstad van start, de eerste Internationale Bau Ausstellung in Nederland. Deze Duitse succesformule gaf al eerder een krachtige impuls aan gebiedsontwikkeling. 2021 is het IBA Expojaar waarin alles wat IBA Parkstad heeft bewerkstelligd op verschillende manieren wordt getoond.
  • Om de binnenstad een betere aanblik te geven start bedenker van het Maankwartier Michel Huisman met Atelier Stadsrevisie, waarin de onderkanten gevels van Heerlense panden weer aansluiten op wat je boven ziet. Een historische uitstraling op een Heerlense manier.
  • Het nieuwe stadskantoor met een ontwerp geïnspireerd op het naastgelegen Peutz-gebouw nadert voltooiing. De grote groene toren van voorheen is voorgoed verleden tijd.

* Deze lijst is uiteraard niet volledig.

Intussen is het natuurlijk niet alleen maar feest in Heerlen. De afgelopen jaren is leegstand een van de grootste bedreigingen van de binnenstad. Gelukkig zijn er ook veel kleine ondernemers die hun plek in de Heerlense binnenstad veroveren. Tweeduizend jaar geschiedenis bewijst dat Heerlen een stad is die zichzelf keer op keer opnieuw weet uit te vinden. Hopelijk heb je genoten van deze ‘hapjes’ Heerlense historie. Op naar een nóg kleurrijkere toekomst!

Tekst: Leonie Kohl | Kohl - tekst voor toerisme, natuur & erfgoed
Foto: Luc Lodder