Hapje Heerlense historie #1: Welkom in Coriovallum

Hapje Heerlense historie #1: Welkom in Coriovallum

Hier krijg je de geschiedenis van Heerlen op een presenteerblaadje. Geen stoffige, dikke boeken met ellenlange teksten, maar in een paar minuten helemaal op de hoogte van wat er zich hier de afgelopen tweeduizend jaar heeft afgespeeld. Het eerste ‘hapje’ gaat natuurlijk over het begin van Heerlen, toen de Romeinen kwamen, zagen en overwonnen…

Het zou zo maar eens kunnen zijn dat je als Heerlenaar in de oudste stad van Nederland woont. De titel werd lang bevochten door Nijmegen en Maastricht, maar sinds kort mengt Heerlen zich ook in de strijd. Dat komt omdat Heerlen gesticht werd door de Romeinen, zo’n 2000 jaar geleden. Het Romeinse stadje heette Coriovallum en was dubbel zo groot als Romeins Maastricht. Het was een nederzetting van formaat! Voordat Heerlen écht de oudste stad blijkt, moeten we nog even verder graven naar onomstotelijk bewijs…

De plek voor Coriovallum ontstond rond het kruispunt van twee Romeinse wegen. De Romeinen waren de eerste grote wegenbouwers. Ze bouwden wegen door het hele Romeinse Rijk die je qua ligging en techniek kunt vergelijken met onze snelwegen. Ze waren zelfs tweebaans! Misschien heb je al eens van de Via Belgica gehoord? Deze Romeinse weg loopt van de Franse kust tot aan Keulen, dwars door Coriovallum. En ja, loopt, want de resten van de weg liggen grotendeels nog in de grond. Vaak zijn er nieuwe wegen overheen gelegd. Die andere weg waardoor het kruispunt ontstond, liep van Aken naar Xanten en heet de Via Traiana.

Twee wegen, één kruispunt en daar ontstond Coriovallum dus. Hoe zou het zijn geweest om er doorheen te lopen op je Romeinse sandalen? Waarschijnlijk was het een drukte van belang. Een komen en gaan van reizigers, militairen en handelaren, op zoek naar een herberg, een kroegje of een badhuis waar ze konden ontspannen na hun reis. Langs de wegen stonden grote, stenen huizen met daken van rode dakpannen. Aan de voorkant waren er werkplaatsen waar je van alles kon kopen: vlees bij de slager, lederwaren bij de leerlooier en aardewerk bij de pottenbakker. Vooral van die pottenbakkers waren er in Coriovallum heel veel. Er zijn zoveel pottenbakkersovens teruggevonden, dat hier een soort massa-industrie voor aardewerk moet zijn geweest.

Romeins Heerlen anno nu

Als je even mee terugreist naar vandaag de dag, dan is het Romeins verleden dichterbij dan je denkt. Het ligt namelijk recht onder je voeten. Vooral in het Romeins Kwartier in Heerlen ga je dat steeds meer voelen. Hier bewonder je het oudste gebouw van Nederland, natuurlijk in het Thermenmuseum. Er is hier heel veel Romeins te bewonderen, maar het pronkstuk zijn de indrukwekkende resten van het badhuis van Coriovallum. Het badhuis heeft een paar eeuwen stand gehouden. De expositie Beleef 400 jaar Romeins baden neemt je mee op een hyperrealistische tijdreis. Ook leer je het oudste liefdesverhaal van Nederland kennen…

Buiten het Thermenmuseum is er steeds meer Romeins te ontdekken in het Romeins Kwartier. Hier vind je vitrines met echte Romeinse vondsten in de winkeletalages. Via QR-codes kom je achter het bijzondere verhaal van elk object. Op de ‘poort’ van het Romeins Kwartier, Quatro Cinema, bewonder je meerdere murals in Romeins thema en met de wandelkaart ‘Voettocht door het Romeins Kwartier’ ontdek je echt álle Romeinse plekjes van Heerlen.

Hopelijk heb je genoten van je eerste hapje Heerlense historie. Volgende keer op het menu: een bezoekje aan Landfort Herle. Graag tot dan!

Tekst: Leonie Kohl | Kohl - tekst voor toerisme, natuur & erfgoed
Foto: Luc Lodder