In december 2023 presenteerde SCHUNCK een bijzonder cultureel initiatief: het Frictions Festival. Het bleek het startschot voor een reeks evenementen waarin kunst, literatuur, muziek en performance samensmelten. Steeds rond een cultureel of maatschappelijk thema krijgen lokale groepen, verenigingen en jonge makers de kans om een eigen editie te cureren en zo hun stem te laten horen. Op vrijdag 5 september vindt de tiende editie plaats, samengesteld door Park City Wrestling. Een goede reden voor Heerlen Mijn Stad om haar stadsreporter op pad te sturen.

SCHUNCK profileert zich al jaren als meer dan alleen een museum: het is een plek waar kunst, stad en samenleving elkaar ontmoeten. Frictions Festival is daarvan een schoolvoorbeeld. Het idee om kunstenaars, bewoners en uiteenlopende subculturen uit te nodigen om hun eigen podium te bouwen, past perfect bij Heerlen – een stad die zichzelf keer op keer opnieuw heeft moeten uitvinden. Juist die gelaagde achtergrond maakt dat een festival dat “mag schuren” hier helemaal op zijn plek is.

Park City Wrestling is een worstelfederatie uit Heerlen die alles wat showworstelen zo bijzonder maakt samenbrengt: meeslepende actie, spectaculaire manoeuvres en een breed scala aan emoties. Showworstelen – ook bekend als pro-wrestling of entertainment worstelen – is een theatervorm die elementen uit de worstel- en bokssport combineert. Waar sommigen het afdoen als ‘nepgevechten’, vergeten ze vaak dat de fysieke inspanning zeer echt is. Wrestlers trainen dagelijks, leren choreografieën en incasseren stoten en sprongen die op het eerste gezicht theatraal lijken, maar wel degelijk hun tol eisen. Juist in die combinatie van verbeelding en lichamelijke kracht zit de magie: het publiek weet dat het een verhaal volgt, maar leeft evengoed mee alsof elk moment écht kan kantelen.

De oorsprong van het showworstelen ligt aan het einde van de 19e eeuw, toen het als kermisattractie ontstond. Al snel groeide het uit tot georganiseerde evenementen met verhaallijnen en gechoreografeerde gevechten. Vooral in de VS, Canada, Mexico en Japan werd het immens populair, totdat commerciële televisiezenders in de jaren ’80 WrestleMania-shows van de World Wrestling Federation naar Europa brachten. Zo maakten ook wij kennis met iconen als André the Giant, Randy Savage en Hulk Hogan. Sindsdien groeide de populariteit gestaag, en nu de ‘sport’ zelfs op Netflix te zien is, zijn ook jongere generaties enthousiast geraakt. Zó enthousiast dat er inmiddels dus ook een eigen worstelfederatie in Heerlen bestaat, opgericht door Mot van Kunder, Jeffrey Hanssen en voormalig stadsdichter Sven Vek.

Sven raakte in de jaren negentig in de ban van pro-wrestling toen het op Veronica te zien was: “Ik wist niet wat ik zag, maar ik zat letterlijk aan het scherm gekluisterd.” De opkomst van internet en vooral YouTube gaf zijn passie een nieuwe impuls: “Ik kijk en luister zeker vijf uur per week naar worstel content. De afgelopen twee jaar ben ik bovendien door heel Europa gereisd om live shows mee te maken.”

Voor Sven is worstelen dan ook meer dan sport een kunstvorm waarin gevecht, theater, dans, muziek, verhalen, drama en comedy samenkomen. “Werner Herzog noemde het ooit een perfecte vorm van entertainment die balanceert tussen een Griekse tragedie en Jerry Springer – en dat vind ik nog steeds de beste omschrijving.” Voor Sven is die dubbele laag ook de reden dat pro-wrestling volgens hem in een kunstcontext thuishoort. “Bij een toneelstuk accepteert iedereen zonder twijfel dat acteurs een rol spelen. Toch kan een voorstelling je raken of ontroeren. Waarom zou dat bij worstelen anders zijn? Het is pure performance art – maar dan met meer zweet, adrenaline en glitterpakken.”

Park City Wrestling organiseerde al shows in de Nieuwe Nor en houdt regelmatig viewing parties, die net als de evenementen zelf verrassend goed bezocht zijn. En als de community er toch is, komt ook Frictions in beeld: het festivalconcept van SCHUNCK waarbij telkens een andere groep of organisatie wordt uitgenodigd om een middag of avond te cureren. Productieleider Hanna Zwart vertelt dat het idee ontstond tijdens een tentoonstelling van kunstenaar David Bade: “Omdat die expositie over Heerlen zelf ging zochten we een manier om het publiek actief te betrekken via toegankelijke, feestelijke evenementen.” Dat bleek een schot in de roos. Elke editie sluit inhoudelijk aan bij een lopende tentoonstelling, maar de deelnemende groep bepaalt zelf hoe die koppeling wordt gemaakt. Zo draaiden eerdere edities rond hiphop, ballroom, de KTM-opleiding van het Vista College en het Antilliaanse kansspel Bon Ku Ne. En nu dus pro-wrestling. Niet direct wat je van SCHUNCK verwacht? “Precies daarom! Het mag schuren,” aldus programmamaker en educatiespecialist Simoon Hanssen, die daarmee meteen de festivalnaam verklaart. Hanna vult aan: “Wat ons betreft ís dit juist typisch SCHUNCK. Toen dit voorstel kwam, dachten we meteen: let’s go!”

En zo gebeurt het dat er op 5 september geworsteld wordt in het Glaspaleis. Maar Sven benadrukt dat het méér wordt dan een reeks gevechten: “Waar we voorheen vooral mensen lieten kennismaken met het concept van een live wrestling show, gaan we dit keer dieper. Het publiek kent inmiddels de basis, nu willen we ze écht meenemen in een volledige ervaring.” Ook SCHUNCK onderstreept dat het verder gaat dan powerkicks en theatrale actie. “Worstelen wordt kunst in het Glaspaleis,” lezen we zelfs op hun website. “Klopt,” zegt Simoon, “de tentoonstelling Aan de andere kant van de oceaan met werk van Rinella Alfonso en Charles Eyck is die avond te bezoeken en we sluiten af met de band Fellatio.” Dat laatste is een – naar eigen zeggen – avant-garde disco punk-post-penis krautrocktrio uit Rotterdam en past wonderwel binnen het concept.

Toch draait deze tiende editie in de kern om pro-wrestling, en de fans daarvan komen meer dan aan hun trekken. Sven verklapt: “We hebben echt topworstelaars uit de Euregio gestrikt. Uiteraard is onze eigen Mot van Kunder erbij, zonder hem was dit allemaal niet mogelijk. Ik durf gerust te zeggen dat we dit keer de crème de la crème van de Europese worstelscene in SCHUNCK hebben.” Onder wie niemand minder dan Emil Sitoci: “De beste Nederlandse worstelaar ooit, misschien wel,” aldus de trotse organisator, die ook al voorzichtig vooruitkijkt: “We hopen met dit succes door te groeien naar nog mooiere dingen. Alleen al in Heerlen zijn er zoveel vette plekken om dit neer te zetten. Of in Limburg. Mijn droom is dat Heerlen ooit dé worstelstad van Nederland wordt.”

En wat brengt de nabije toekomst voor Frictions? Simoon houdt het spannend: “Nieuwe en verrassende edities!” Omdat SCHUNCK de inhoud telkens overlaat aan curatoren uit de community, ligt er geen vast programma klaar. Al verklapt ze voorzichtig: “De volgende editie sluit aan bij de nieuwe tentoonstelling over de DSM-collectie. Maar meer zeg ik nog niet.”

Eerst is het echter tijd voor worstelen – in een grote ring, midden in de hal van het Glaspaleis. Een unieke ervaring die je volgens Hanna, Simoon én Sven niet mag missen. Sven besluit: “Dat complete gevoel, dat wow-moment, krijg je alleen bij ons. Dus gewoon komen – we zullen je niet teleurstellen.”

Gepubliceerd: 2 september 2025
Tekst: Marco Smeets
Beeld: Luc Lodder